Robots automatiseren de saaiste baan in de astronomie

Het was misschien wel van de meest vreemde en saaie klusjes binnen de astronomie: elke dag moesten technici bij de Sloan Digital Sky Survey (SDSS) in Chili en New Mexico platen klaarmaken voor de telescopen die ‘s nachts het heelal in de gaten hielden. Na 20 jaar nemen 500 robotarmen het klusje van de technici over, schrijft vaknieuwssite Science Mag.

Om de platen klaar te maken moeten er optische vezels in honderden gaatjes in aluminium platen worden gestoken. De gaatjes komen precies overeen met de positie van sterren, sterrenstelsels of andere objecten in het zicht van de telescoop. Het licht van de objecten valt op zo’n optische vezel en wordt direct vastgelegd in een spectrograaf, die het licht splitst in golflengten die iets zeggen over het materiaal waarvan het object is gemaakt en hoe het object beweegt.

Nu zijn er 500 hele kleine robotarmen die allemaal een vezeltopje vasthouden en die in een klein gebied van de telescoop patrouilleren. Binnen twee minuten kunnen ze geconfigureerd worden om een nieuw gedeelte van de ruimte te bestuderen. Zo besparen ze niet alleen waardevolle tijd van de onderzoekers, maar kunnen ze ook objecten die snel bewegen registreren of grotere projecten opzetten.

Nieuw hoofdstuk

De robots markeren een nieuw hoofdstuk voor de SDSS. Tien jaar lang ging werd er vooral ‘dark energy’ bestudeerd, de mysterieuze kracht die ervoor zorgt dat het universum steeds verder uitdijt. Die energie is nu grotendeels in kaart gebracht - voor zover de apparatuur op de SDSS dat toelaat. Nu kunnen de telescopen zich richten op drie nieuwe onderzoeken.

Zo gaat de telescoop het licht van 6 miljoen sterren bestuderen om te onderzoeken hoe lang ze al branden en waar ze precies vandaan komen. Ook gaan de onderzoekers met de nieuwe robots meer leren over supermassieve zwarte gaten, en kijken naar wolken van interstellair gas.

Ook zal de nieuwe robottechniek worden toegepast bij een instrument dat wordt gebruikt om dark energy te meten in Arizona. Daar komt een spectrograaf die wordt geïnformeerd door maar liefst 5000 robotarmen.