Oproep aan parlement: ‘Voorkom polarisatie 5G-debat’

Het debat rondom 5G dreigt te polariseren, vindt het Rathenau Instituut. Critici zijn bezorgd over de digitale veiligheid en de effecten van het mobiele netwerk op de gezondheid, terwijl voorstanders wijzen op de vele technische mogelijkheden. Relevante vragen rondom risicobeoordeling en cyberdefensie raken daardoor buiten beeld, schrijft het instituut in een brief aan de Tweede Kamer.

In het maatschappelijk debat zouden voor- en tegenstanders vaak te eenzijdig zijn over 5G. Het Rathenau Instituut heeft daarom vijf aandachtspunten opgesteld voor het parlement. Die richten zich op de gezondheidseffecten van 5G, het een plek geven van zorgen, de cyberweerbaarheid van Nederland, digitale autonomie en zelfs al op 6G.

De gezondheidseffecten van 5G moeten volgens het Rathenau nauwlettend gemonitord worden. Tot nu toe is de gemeten straling van 5G-antennes en -apparaten tien keer lager dan de strenge Nederlandse limiet, maar het aantal stralingsbronnen neemt toe naarmate er meer gebruik wordt gemaakt van de technologie. Daarom zouden er tests moeten plaatsvinden met een realistische opstelling. Zorgen die leven in de maatschappij, moeten een plek krijgen in het beleidsproces. En omdat 5G zowel op nationaal als lokaal niveau wordt uitgerold, moet het beleid tussen verschillende overheidslagen op elkaar afgestemd worden.

Veiligheidsdiscussie breder trekken

Op het gebied van veiligheid is veel over 5G te doen. Het Rathenau Instituut vindt dat die discussie breder getrokken moet worden. "Iedere vorm van ICT, of het nu gaat om 5G of een satellietverbinding, bevat kwetsbaarheden, ongeacht de leverancier. 100% veilig bestaat niet. De veiligheidsdreiging verdwijnt niet door het uitsluiten van leveranciers." Kwetsbare situaties ontstaan niet alleen door kwaadwillenden, maar ook door menselijke fouten of een software-update met onvoorziene effecten.

Tegelijkertijd waarschuwt het instituut voor de groeiende afhankelijkheid van Nederland en de Europese Unie van buitenlandse leveranciers. Nederland zou daarom de eigen IT-bedrijvigheid moeten stimuleren, bij voorkeur in Europees verband. De overheid en de EU zouden zich ook nadrukkelijker moeten mengen in het internationale standaardiseringsproces voor 6G, de opvolger van 5G. Die is nu gaande, en wordt vooral gevormd door de industrie. Overheden kunnen wel indruk uitoefenen, en daarmee bijvoorbeeld een brug slaan naar de wensen die voortkomen uit het 5G-debat.

Het Rathenau Instituut onderzoekt de impact van wetenschap, innovatie en technologie op de samenleving en is in 1986 opgericht door de toenmalige regering. De Rijksoverheid is de grootste geldschieter.