‘Veiligheidsrisico’s bij overheid door thuiswerksoftware’

Ambtenaren volgen niet altijd de overheidsrichtlijnen rondom ICT en daardoor kunnen veiligheidsrisico’s ontstaan. Dat blijkt uit een onderzoek van de Algemene Rekenkamer naar de ICT-middelen die medewerkers van ministeries en hoge colleges van staat gebruiken. Vaak lukt het opvolgen van de richtlijnen goed, maar er heerst ook onduidelijkheid.

Zo gebruikt 7 procent van de respondenten weleens WhatsApp voor vertrouwelijke communicatie, terwijl dat niet is toegestaan. 93 procent van de ambtenaren gebruikt de app voor informeel overleg met collega’s, 60 procent heeft het ook inhoudelijk over werk.

De onderdelen van de Rijksoverheid hebben hun eigen regels over het gebruik van ICT. Voor een vijfde van de ambtenaren zijn die regels echter niet duidelijk, en een evengroot deel vindt de regels in de praktijk niet uitvoerbaar. Een kwart van de medewerkers is niet tevreden over de mogelijkheden die er zijn om te videovergaderen, te chatten en online samen te werken. Zo is er bijvoorbeeld kritiek op het Interdepartementaal Samenwerking Platform, wat veel gebruikers niet gebruiksvriendelijk vinden. Daarom schakelen ze zelf over op commerciële alternatieven als Dropbox, die niet voldoen aan de veiligheidseisen van de overheid.

Beveiligde mogelijkheden niet altijd gebruikt

Wanneer de beveiligde mogelijkheden er wel zijn, worden die niet altijd gebruikt. Zo is er begin dit jaar een extra beveiligde omgeving voor videovergaderingen opgezet. De politieke bewindvoerders zouden echter geen behoefte hebben hieraan, en de richtlijnen niet volgen. Volgens de Algemene Rekenkamer is dat extra lastig, omdat bewindspersonen formeel gezien geen ambtenaar zijn en dus niet onder de verantwoordelijkheid van de it-veiligheidsbeambten vallen.

Afgelopen zomer riep het hoofd van de Amsterdamse brandweer nog op tot de ontwikkeling van een veiliger alternatief voor WhatsApp waarmee bestuurders tijdens een crisis veilig en snel contact kunnen houden. Aanleiding was destijds de Black Lives Matter-demonstratie op de Dam, die veel drukker bezocht werd dan de gemeente en politie hadden verwacht. Het overleg tussen de burgemeester en veiligheidsdiensten verliep toen ook grotendeels via WhatsApp.