'Gemeenteraden moeten digitalisering beter controleren

ANP | 21 september 2020 | 13:00 | Foto: ©ANP 'Gemeenteraden moeten digitalisering beter controleren

Gemeenteraden houden te weinig een vinger aan de pols als het op de maatschappelijke en sociale impact van digitalisering aankomt. Dat blijkt uit onderzoek van het Rathenau Instituut. "Het gebruik van digitale technologie in de gemeente wordt niet vaak onderworpen aan politieke en ethische analyse, terwijl dit wel een ingrijpende maatschappelijke impact kan hebben. Daarmee ontsnappen belangrijke beslissingen over de inzet van digitale technologie nog vaak aan democratische controle."

In het rapport, dat in opdracht van onder andere de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is opgesteld, heeft het Rathenau Instituut een ‘denkraam’ opgesteld waarmee digitaliseringsvraagstukken ontrafeld kunnen worden. Dat moet helpen om de democratische legitimatie van beslissingen te versterken. Allereerst moeten de beleidsdoelen expliciet gemaakt worden, want digitalisering is een middel en geen doel. Vervolgens moeten de manieren waarop de gemeente kan bijsturen, gedefinieerd worden. Ook moeten de effecten van digitalisering geïnventariseerd worden, zowel positief als negatief. En uiteindelijk moet de digitalisering zo gestuurd worden dat de wenselijke uitkomst behaald wordt.

Volgen het onderzoeksrapport hoeft het geen belemmering te zijn als de technische kennis van raadsleden beperkt is. Hun rol draait immers om vragen over hoe digitale technologie doorwerkt in het dagelijks leven van burgers.

Slimme lantaarnpalen

In het rapport wordt de casus van slimme lantaarnpalen nader toegelicht. Die zijn uitgerust met sensoren, waardoor ze bijvoorbeeld luchtvervuiling kunnen meten of het gevoel van sociale veiligheid kunnen vergroten door feller te branden op het moment dat er plotseling hard geluid is. Wanneer die lantaarns met het denkraam van het Rathenau Instituut geanalyseerd worden, blijkt dat er volop keuzes te maken zijn. Zo kunnen de lantaarnpalen helpen met het verkeersmanagement, maar moet ook gevraagd worden of er niet minder verkeer moet komen. En moeten sensoren ingezet worden om hangjongeren in de gaten te houden, of moeten ze met andere middelen uitgedaagd worden?

Vergelijkbare vragen worden bij de platformeconomie gesteld: is verhuur via Airbnb een goede manier om leegstand tegen te gaan, of moet er met andere beleidsmaatregelen gezorgd worden dat de bedrijvigheid terugkeert in het stadscentrum?

Het rapport is samengesteld na gesprekken met circa dertig raadsleden, wethouders, griffiers en deskundigen uit verschillende gemeenten.

Meer weten over Huawei en Digitale Transformatie? Klik hier.